Inmiddels rijdt het allemaal weer. Het aangepaste rooster, is ook al verleden tijd. Maar de overlast was er weer. Net als vorig jaar. En het jaar daarvoor. En het jaar daarvoor. Stilstaande treinen. Zijn het in de herfst 'blaadjes op de rails', in de winter heet het dat de 'wissels bevroren' zijn. En dat in 2012, hoor ik zo om mij heen. Van automobilisten.
Het zal allemaal wel. Wat de reden ook is, we staan stil. En nogmaals. Dat deden we vorig jaar. Het jaar daarvoor. En het jaar daarvoor. Nu bedoel ik niet letterlijk, maar in overdrachtelijke zin. Want, heeft u ze allemaal gehoord? Onze bevlogen parlementsleden. Zodra een marktpartij steken laat vallen, staan ze op - ons burgers - terzijde te staan om de schuldige te vinden. Dit kan zo niet langer. Of wel? Inmiddels is het alweer stil. Op naar het volgende schandaal.
Maar terugkomend op het spoorleed. Wie kreeg dit jaar de zwarte piet? ProRail of NS? Weet u het nog? Mij is het om het even. Ik zie al een aantal jaar hetzelfde patroon. Veel geschreeuw. 'Nu echt maatregelen!' Hier en daar een handdruk van edel metaal, contracten moeten nu eenmaal worden gerespecteerd. Hier en daar een nieuw poppetje en een nieuw briesje. Het bekende gezegde over een glas, plas en hoe het was.
Maar zolang de werkelijke oorzaak niet onder ogen wordt gezien. Zolang we niet bereid zijn los te komen van het schoolplein-niveau; 'ja, maar hij begon!', dan zal het lastig blijven om werkelijke oplossingen te vinden. Het ene jaar ligt het management van NS onder vuur. Het andere jaar ligt het aan ProRail.
Het oplossen van structurele problemen binnen of tussen organisaties begint met een cultuur waar vingerwijzen achterwege blijft. Waar iedereen inbreng durft te leveren, zonder de angst te worden geslachtofferd. Fouten durft toe te geven, zonder dat daardoor een kop rolt. Constructief met elkaar. Een gezamenlijk doel nastrevend. Weg uit die defensieve stellingen.
Stel. Alle belanghebbende partijen spreken vooraf af dat ze met elkaar zorgen dat ze 'het probleem' gaan oplossen. Dit zien als een gezamenlijk belang. Bijvoorbeeld een betrouwbare dienstverlening op het spoor. Voor de klant. Of de burger. Het zou zomaar kunnen. En afspreken een evenwichtige inspanning te doen. Of investering. Want we kunnen niet allemaal met een straalkacheltje bij een wissel gaan zitten.
Uiteindelijk zullen ze consensus moeten bereiken over wat haalbaar is. Samen. Niet in een achterkamertje, maar wel achter veilig gesloten deuren. Maar omdat iedereen 'meebetaalt', zal iedereen accepteren dat er een grens is aan wat haalbaar is. Men zal niet anders kunnen dan de oplossing te verdedigen naar de eigen achterban.
Dit principe werkt. Probeer maar in uw eigen organisatie. De schuldvraag is namelijk helemaal niet relevant meer. Iedereen moeten namelijk toch 'meebetalen'. Iedereen kan gemakkelijk over de eigen schaduw heen stappen. Gezamenlijk de meest optimale oplossing vaststellen. Heel volwassen. Het schoolplein voorbij.
Wellicht is het voor het spoorwegprobleem nog een brug te ver. De grootste problemen zijn alweer gesmolten. Er zullen vast maatregelen worden bedacht, maar geen oplossingen. Een schuldige wordt gevonden. Maar de treinen zullen volgend jaar toch weer stil staan. Oorzaak: het verbeterproces staat stil.
