Wat houdt de zorgplicht precies in?

De werkgever is verplicht de werkzaamheden zo te organiseren dat de werknemer geen schade lijdt. De zorgplicht geldt ook voor personen die niet bij de werkgever in dienst zijn, maar wel meewerken, bijvoorbeeld stagiairs, uitzendkrachten of vrijwilligers. (BW 7:658)

Verplichtingen van de werkgever zijn onder andere:
- zorgen voor een veilige en gezonde werksituatie;
- het voeren van een arbobeleid;
- organiseren van bedrijfshulpverlening.

Vanaf 1 juli 2005 moet een organisatie minimaal één medewerker aanwijzen als preventiemedewerker. Deze medewerker functioneert naast de interne of externe gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige. Bij een bedrijf met minder dan 15 werknemers mag de werkgever de rol van preventiemedewerker vervullen. Daarvoor is wel overeenstemming nodig, al of niet collectief, met de personeelsvertegenwoordiging. In alle gevallen moet er in voorkomende gevallen wel een bedrijfsarts beschikbaar zijn.

De werknemer is verplicht zich te houden aan de voorschriften die de werkgever geeft. Ook mag de werknemer niet roekeloos handelen. (BW 7:660).

Verplicht

In de Arbeidsomstandighedenwetgeving wordt nadere invulling gegeven aan de algemene zorgplicht zoals hierboven beschreven. Consequenties van de arbowetgeving zijn:

Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E):
- Er bestaat de verplichting risico’s te inventariseren en te evalueren (door RI&E’s) in het licht van de actuele mogelijkheden bij de arbeidsomstandigheden;
- Het plan van aanpak, waarin aangegeven staat hoe, wanneer en door wie maatregelen tegen risico’s genomen worden, moet in ieder geval jaarlijks worden geëvalueerd en overlegd met betrokken personeelsleden;
- Producties zijn bijna per definitie veranderende werkomstandigheden; voor nieuwe producties is een evaluatie van de risico’s verplicht;
- Er moet een lijst zijn met arbeidsongevallen waarop onder andere de aard van het ongeval en de datum worden geregistreerd.

Risicoaanpak:
- Risico’s moeten in eerste aanleg bij de bron worden aangepakt;
- Als dit niet mogelijk is, volgen collectieve maatregelen;
- Als dit onvoldoende bescherming biedt, volgen er maatregelen gericht op het individu;
- Ten slotte moet de werkgever, als er nog onvoldoende bescherming is, doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen.

Organisatie:

- De inrichting, werkmethoden, arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud moeten zoveel mogelijk aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers zijn aangepast;
- De werkgever zorgt voor een goede verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden en houdt daarbij rekening met de bekwaamheden van de werknemers;
- De werkgever zorgt voor taakgerichte, adequate voorlichting en onderricht of instructie;
- Bij de keuze van de arbeidsmiddelen houdt de werkgever rekening met de risico’s uit de RI&E.

Persoonlijke beschermingsmiddelen:
een persoonlijk beschermingsmiddel is in beginsel bestemd voor gebruik door één persoon;
gegevens over de persoonlijke beschermingsmiddelen moeten in het bedrijf beschikbaar zijn.

Extra
Wat hierboven beschreven staat, richt zich op regelgeving over de arbeidsomstandigheden. Naast deze regelgeving wordt de werkgever geacht een goed werkgever te zijn. De ervaring leert echter ook dat aandacht voor veilig en comfortabel werken en goede communicatie in de organisatie een gunstige invloed hebben op de motivatie en de kwaliteit van werken.

Rol medewerker
De medewerker heeft ook plichten. Hij moet zich houden aan de voorschriften die de werkgever oplegt. Ook mag hij niet roekeloos handelen.

Verplichtingen van de werknemer zijn onder andere:
- Het gebruik van beveiliging en persoonlijke beschermingsmiddelen;
- Het juiste gebruik van apparatuur en gevaarlijke stoffen;
- Meewerken aan georganiseerd onderricht;
- Het melden van gevaren bij de leidinggevende.

Bron: Arboportaal