Arboregelgeving

Kort geleden zette ik de huidige arboregelgeving nog even kort uiteen op verzoek van een klant van ons. Ik wil u deze uiteenzetting natuurlijk niet onthouden:

Arboregelgeving en –verplichtingen

1. Inleiding
De wetgever verlangt van u dat u dagelijks zorg besteedt aan goede arbeidsomstandigheden. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet zijn werkgevers verplicht om een arbeidsomstandighedenbeleid te voeren en zodoende ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en beroepsziekten te voorkomen.

2. Opbouw van arboregelgeving
De regelgeving bestaat uit:
- De Arbeidsomstandighedenwet.
- Het Arbobesluit.
- De Arboregeling.
- Beleidsregels.

2.1 Arbowet
In de Arbowet van 1998 staan algemene bepalingen over het arbobeleid in een bedrijf. Bijvoorbeeld m.b.t. de uitgangspunten van het beleid, het systeem van risico-inventarisatie en -evaluatie, de ondersteuning door deskundige diensten en de samenwerking tussen werkgever en werknemers. De wet regelt ook het toezicht en de handhaving door de Arbeidsinspectie en het systeem van boeteoplegging.

2.2 Arbobesluit
Het Arbobesluit bevat concrete bepalingen ingedeeld naar onderwerp. Alle verboden, voorschriften en uitzonderingen die met een bepaald onderwerp te maken hebben staan in één hoofdstuk bij elkaar. Ieder hoofdstuk geldt in principe voor alle maatschappelijke sectoren (bedrijven en overheid) en voor alle categorieën werknemers.

Voor enkele sectoren zijn uitzonderingen gemaakt: onderwijs, overheid, vervoer, justitiële rijksinrichtingen en defensie. Dat geldt ook voor bepaalde categorieën werknemers, zoals jongeren (tot 18 jaar), zwangere werknemers en thuiswerkers. Voor deze groepen zijn per hoofdstuk - dus per onderwerp - specifieke voorschriften opgenomen.

Waar mogelijk wordt het gewenste resultaat voorgeschreven, niet de weg waarlangs dat moet worden bereikt. Bedrijven krijgen de ruimte om zelf te kiezen voor een oplossing die past bij hun specifieke productie- en arbeidsorganisatie.

2.3 Arboregeling
De arboregeling bevat een uitwerking van onderdelen uit het Arbobesluit. Het gaat dan om specifieke bepalingen. Inhoud, structuur en opbouw van de Arboregeling sluiten volledig aan op die van het Arbobesluit. Dus als iets in hoofdstuk 5 van het Arbobesluit staat, staat de uitwerking in de Arboregeling ook in hoofdstuk 5.

2.4 Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving
De beleidsregels geven aan hoe het vereiste beschermingsniveau bereikt kan worden, maar zijn geen bindende voorschriften. De beleidsregels bieden houvast bij het toepassen van de wettelijke voorschriften uit de Arbowet '98, het Arbobesluit en de Arboregeling. Het staat werkgevers vrij om op een andere manier invulling te geven aan de voorschriften, zolang het gestelde minimumbeschermingsniveau maar wordt bereikt.

De enige afwijkende beleidsregel gaat over boeteoplegging. Daarin staat hoe een bestuurlijke boete wordt berekend en welke factoren tot verhoging of verlaging van het boetebedrag leiden. De beleidsregels zijn onderverdeeld in drie hoofdstukken (1. Arbowet, 2. Arbobesluit en 3. Arboregeling). Het nummer van een beleidsregel correspondeert met het artikelnummer uit wet, besluit of regeling waarop de beleidsregel is gebaseerd.

3. Concreet
De werkgever is verplicht de werkzaamheden zo te organiseren dat de werknemer geen schade lijdt. Deze zorgplicht geldt ook voor personen die niet bij de werkgever in dienst zijn, maar wel meewerken, bijvoorbeeld stagiairs, uitzendkrachten of vrijwilligers. Verplichtingen van de werkgever zijn onder andere:
-Zorgen voor een veilige en gezonde werksituatie.
-Het voeren van een arbobeleid.
-Het organiseren van bedrijfshulpverlening.
-Het voeren van een ziekteverzuim en reïntegratiebeleid.
-Het melden van ernstige bedrijfsongevallen aan de Arbeidsinspectie.
-Het laten uitvoeren van een Periodiek Arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO).
-Het verstrekken van voorlichting en onderricht aan werknemers.

Dit soort zaken komt aan de orde in de afspraken die per bedrijf opgesteld moeten worden. Dit heet het Arbobeleid. Een goed hulpmiddel hiervoor is de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) . Het uitvoeren van een RI&E (en het opstellen van een hieruit voortvloeiend plan van aanpak) is wettelijk verplicht en het helpt u inzicht te krijgen in de risico's die er zijn in uw bedrijf en wat u daaraan kunt doen.

Vanaf 1 juli 2005 moet een organisatie minimaal één medewerker aanwijzen als preventiemedewerker. Deze medewerker functioneert naast de interne of externe gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige. Bij een bedrijf met minder dan 15 werknemers mag de werkgever de rol van preventiemedewerker vervullen. Daarvoor is wel overeenstemming nodig, al of niet collectief, met de personeelsvertegenwoordiging. In alle gevallen moet er in voorkomende gevallen wel een bedrijfsarts beschikbaar zijn.

De werknemer is verplicht zich te houden aan de voorschriften die de werkgever geeft. Ook mag de werknemer niet roekeloos handelen. Verplichtingen van de werknemer zijn onder andere:
- Beveiliging en persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.
- Apparatuur en gevaarlijke stoffen op de juiste wijze gebruiken.
- Meewerken aan georganiseerd onderricht.
- Gevaren melden bij de leiding.

4. Controle
De Arbeidsinspectie controleert op aanwezigheid van de RI&E, een ongevallenlijst, het plan van aanpak, jaarlijks verslag, actualisatie RI&E en indien een uitzendbureau is ingeschakeld; naar het opsturen van deze RI&E naar dat betreffende uitzendbureau. Bij misstanden treedt de Arbeidsinspectie hard op. Zij voert een zogenaamd ‘lik op stuk beleid' waarbij een boete wordt opgelegd aan een bedrijf dat de wettelijke regels niet naleeft.

Medewerkers kunnen als zij schade lijden door het werk de werkgever daarvoor aansprakelijk stellen. Als de werkgever kan aantonen dat hij er – naar de stand der techniek – alles aan heeft gedaan om schade te voorkomen, kan dit de schadevergoeding beperken.

Naast de ‘harde’ redenen zoals hierboven beschreven zijn er ook andere redenen om aandacht te besteden aan de arbeidsomstandigheden: Een medewerker die zich veilig voelt en comfortabel kan werken, presteert beter.
Indien de omstandigheden goed geregeld zijn, verhoogt dit de kwaliteit van de productie en de motivatie van de medewerkers.

5. Tot slot
U vindt meer informatie omtrent dit onderwerp op:
http://www.arbeidsinspectie.szw.nl/
http://www.arbeidsveiligheid.szw.nl/
http://www.arboconvenanten.szw.nl/
http://www.arbo.nl/

Indien u behoefte heeft aan ondersteuning of een klankbord, dan kunt u terecht op http://www.isolease.nl/

Bronvermelding: Ministerie van SZW, RDMG en arbo.nl